Spółka komandytowa (sp. k.) jest spółką osobową, w której co najmniej jeden ze wspólników odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczeń (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego (komandytariusza) jest ograniczona jedynie do wysokości wniesionego wkładu.
Po uzyskaniu wpisu do KRS spółka może nabywać prawa rzeczowe, w tym własność nieruchomości, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne – a więc również inne spółki. Zasady zakładania i funkcjonowania spółek komandytowych regulują przepisy art. 102 – 124 Kodeksu spółek handlowych.
Spółka komandytowa – zalety i wady
Do dwóch głównych zalet prowadzenia działalności w formie spółki komandytowej należą: brak odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki (po wniesieniu całego wkładu), oraz możliwość pomniejszenia, a nawet całkowitego zniwelowania opodatkowania dywidendy wypłacanej komplementariuszowi.
Od 1 stycznia 2021 r. spółka komandytowa stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Wypłata zysku do komplementariusza jest opodatkowana według stawki 19%. Jednakże istnieje możliwość odliczenia zapłaconego CIT przez spółkę komandytową. Przy stawce CIT 19% dla dużych podatników, podatek od dywidendy nie zostanie więc w ogóle pobrany. W przypadku pozostałych, mniejszych podatników, i obarczającej ich 9% stawki CIT, efektywne opodatkowanie dywidendy komplementariusza wyniesie 17,3%. Komandytariusz korzysta ze zwolnienia z opodatkowania dla połowy wypłaconych przez siebie zysków do kwoty 120 000 zł (czyli max. kwota zwolnienia nie może przekroczyć 60 000 zł).
Wspólnikami spółki komandytowej mogą być również: spółka jawna, spółka partnerska, spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna, a także wspólnicy spółki cywilnej. W praktyce przedsiębiorcy bardzo chętnie korzystają ze struktury komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wówczas bowiem całą odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej bierze na siebie spółka z o.o. – tylko subsydiarnie do odpowiedzialności pociągnięty może zostać jej zarząd, który może zwolnić się z odpowiedzialności, składając w odpowiednim terminie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Spółka komandytowa to również idealne rozwiązanie dla tych przedsiębiorców, którzy chcą korzystać z walorów tej formy prowadzenia działalności gospodarczej i jednocześnie nadal podlegać z tego tytułu ochronie socjalnej oferowanej przez państwowy system ubezpieczeń społecznych. Wspólnik sp. k. odprowadza bowiem, zasadniczo, co miesiąc do ZUS 9% składkę. Ci, którzy nie chcą płacić składek zdrowotnych otwierają spółkę komandytowo-akcyjną i pełnią w niej rolę akcjonariusza.
Spółka komandytowa – estoński CIT czy ograniczenie odpowiedzialności?
Od 1 stycznia 2022 r. spółka komandytowa może również skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w ramach systemu estońskiego CIT, gdzie efektywna stawka opodatkowania (CIT + PIT) w przypadku małych podatników i podmiotów rozpoczynających działalność wynosi tylko 20%, a dla pozostałych 25% – w klasycznym CIT (poza ww. systemem odliczeń stosowanym przy opodatkowaniu dywidendy komplementariusza) efektywna stawka łącznego opodatkowania CIT + PIT wynosi odpowiednio 26,29% i 34,39%.
Do najważniejszych zalet rozliczania działalności w ramach estońskiego CIT należą: brak konieczności ustalania podatkowych kosztów uzyskania przychodów i obliczania odpisów amortyzacyjnych, ale przede wszystkim brak obowiązku comiesięcznego odprowadzania zaliczek na CIT – podatek płaci się bowiem dopiero w momencie wypłaty zysku ze spółki.
Przedsiębiorcy, wspólnicy, zawiązując spółkę komandytową muszą więc wyważyć, czy bardziej atrakcyjne będzie dla nich przystąpienie do estońskiego CIT celem korzystania z jego preferencji, czy możliwość ograniczenia do zera odpowiedzialności za zobowiązania spółki poprzez powierzenia roli jej komandytariusza innej osobie prawnej. Z estońskiego CIT mogą bowiem korzystać jedynie spółki, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne.
Mając na uwadze doniosłość ww. ustaleń, których dokonać muszą między sobą przyszli wspólnicy, stworzyliśmy w Kancelarii Prawnej Skarbiec kompleksową usługę doradztwa w tym zakresie. Radcowie prawni, adwokaci, dorady podatkowi i księgowi, wspólnie podczas konsultacji prawno-podatkowej doradzają jak skonstruować umowę spółki, by jak najdokładniej wyważyć i zabezpieczyć interesy wszystkich wspólników.
Zakładanie spółki komandytowej krok po kroku
1.Umowa spółki komandytowej i jej firma
Pierwszym etapem powstania spółki komandytowej jest zawarcie umowy przez wspólników – tu wymagana jest forma aktu notarialnego. Umowa powinna określać przedmiot działalności gospodarczej, firmę i siedzibę spółki, wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość, a także sumę komandytową oraz wskazywać czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony.
W praktyce umowa spółki komandytowej określa także szereg innych kwestii, które dobrze jest na etapie jej tworzenia uszczegółowić, takie jak: zasady reprezentacji i prowadzenie spraw w spółce, sposób podziału zysku, czy podziału majątku w razie likwidacji spółki, stąd warto przygotować ją w konsultacji z kancelarią prawną, zwłaszcza prawno-podatkową. Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego kub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”.
2. Wkłady i majątek spółki
Wkłady wnoszone do spółki przez wspólników stanowią majątek spółki. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe. Wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Zdarza się, że wspólnicy z uwagi na różnorodność co do rodzaju i wysokości wnoszonych wkładów mają kłopot z właściwym ich określeniem i przyporządkowaniem.
Mając na uwadze fakt, że wspólnicy spółki komandytowej ponoszą zróżnicowaną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, warto umowę spółki sporządzać w oparciu o doradztwo prawne radcy prawnego lub adwokata. Od 1 stycznia 2021 r. spółka komandytowa nie jest już podmiotem transparentnym podatkowo, stąd czynność wniesienia wkładów do spółki warto skonsultować z księgowym lub przekazać do analizy biura rachunkowego. Ujęcie podatkowe tej transakcji może mieć bowiem doniosłe znaczenie w rozliczeniu podatkowym samej spółki jak i każdego ze wspólników.
3. Rejestracja spółki komandytowej w KRS
Ostatnim, aczkolwiek bardzo istotnym, etapem tworzenia spółki komandytowej jest zarejestrowanie jej w rejestrze przedsiębiorców (Krajowym Rejestrze Sądowym). Spółka komandytowa powstaje bowiem dopiero z chwilą wpisania do KRS. Zgłoszenie spółki komandytowej do KRS odbywa się za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych i powinno zawierać dane określone ściśle w Kodeksie spółek handlowych i ustawie o KRS.
Ewentualne błędy formalne czy nieprawidłowo napisany lub złożony wniosek o wpis spółki, będzie skutkował opóźnieniem w rejestracji. Takie opóźnienia w zależności od szybkości działania referendarza w KRS mogą trwać nawet kilka miesięcy. Spółka w tym czasie nie będzie mogła podejmować żadnych czynności gospodarczych. Powierzenie dokonania zgłoszenia spółki do KRS radcy prawnemu lub adwokatowi zwykle eliminuje nieprawidłowości.
4. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych
Od 13 października 2019 r., w ramach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wszystkie spółki prawa handlowego, które podlegają obowiązkowemu wpisowi do KRS, podlegają również obowiązkowemu zgłoszeniu danych dotyczących beneficjentów rzeczywistych do prowadzonego przez Ministra Finansów Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.