Spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.) to jedyna spółka osobowa, do rejestracji której wymagane jest wniesienie kapitału zakładowego w wysokości minimum 50 000 zł, oraz występuje walne zgromadzenie, jak i możliwość ustanowienia rady nadzorczej.
Jeden ze wspólników (komplementariusz) ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem bez ograniczeń, a drugi (akcjonariusz) jest od niej całkowicie zwolniony. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne, prawne, oraz jednostki organizacyjne posiadające zdolność prawną. Po uzyskaniu wpisu do KRS spółka może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, oraz pozywać i być pozywaną. Zasady funkcjonowania spółek komandytowych regulują przepisy art. 125 – 150 Kodeksu spółek handlowych.
Spółka komandytowo-akcyjna – Zalety i wady
Spółka komandytowo-akcyjna to idealne rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy dzięki emisji akcji mogą pozyskać dla swojej firmy finansowanie, nie tracąc nad nią kontroli. To oni bowiem, pełniąc rolę komplementariusza, reprezentują spółkę na zewnątrz. Do zalet po stronie komplementariusza należy również możliwość pomniejszenia opodatkowania uzyskiwanej dywidendy (19%) o podatek zapłacony przez spółkę. Jeśli więc S.K.A. będzie mieć status dużego podatnika i podlegać 19% CIT, wówczas komplementariusz w ogóle nie zapłaci podatku. Do najważniejszych zalet po stronie akcjonariusza można zaliczyć całkowite zwolnienie z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (będzie za nie dopowiadać zasadniczo tylko, gdy w swoich działaniach w imieniu spółki przekroczy granice umocowania).
Wspólnikami spółki komandytowo-akcyjnej mogą być również: spółka jawna, spółka partnerska, spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna, a także wspólnicy spółki cywilnej. W praktyce przedsiębiorcy bardzo chętnie korzystają ze struktury S.K.A., w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wówczas bowiem całą odpowiedzialność za zobowiązania bierze na siebie spółka z o.o. – tylko subsydiarnie do odpowiedzialności pociągnięty może zostać jej zarząd, który może się od niej uwolnić składając w odpowiednim terminie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Dla akcjonariusza będącego osobą fizyczną jego dywidenda ze spółki komandytowo-akcyjnej podlega opodatkowaniu 19% PIT. Ale gdy akcjonariuszem jest osoba prawna (inna spółka), to przy spełnieniu określonych warunków może nastąpić całkowite zwolnienie z opodatkowania.
S.K.A. to również idealne rozwiązane dla tych przedsiębiorców, którzy nie chcą płacić składek ZUS. Występując w roli akcjonariusza są zwolnieni z oskładkowania, także składką zdrowotną. Od 1 stycznia 2023 r. komplementariusz jest zobowiązany do płacenia składek ZUS, w tym 9% składki zdrowotnej.
Spółka komandytowo-akcyjna – estoński CIT czy ograniczenie odpowiedzialności?
Spółka komandytowo-akcyjna może od 1 stycznia 2022 r. korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w ramach systemu estońskiego CIT, gdzie efektywna stawka opodatkowania (CIT + PIT) w przypadku małych podatników i podmiotów rozpoczynających działalność wynosi tylko 20%, a dla pozostałych 25% – w klasycznym CIT (poza ww. systemem odliczeń stosowanym przy opodatkowaniu dywidend w spółkach komandytowych i S.K.A.) efektywna stawka łącznego opodatkowania CIT + PIT wynosi odpowiednio 26,29% i 34,39%.
Do estońskiego CIT mogą jednak przystąpić jedynie spółki, których wspólnikami są osoby fizyczne. Przedsiębiorcy zawiązując spółkę komandytowo-akcyjną muszą więc zdecydować, czy wolą preferencje estońskiego CIT (m.in. brak obowiązku comiesięcznego odprowadzania zaliczek na CIT), czy możliwość ograniczenia do zera swojej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Mając na uwadze doniosłość ww. ustaleń, których dokonać muszą między sobą przyszli wspólnicy, stworzyliśmy w Kancelarii Prawnej Skarbiec kompleksową usługę doradztwa w tym zakresie. Radcowie prawni, adwokaci, dorady podatkowi i księgowi, wspólnie podczas konsultacji prawno-podatkowej doradzają jak skonstruować umowę założycielską spółki, by jak najdokładniej wyważyć i zabezpieczyć interesy wszystkich wspólników.
Zakładanie spółki komandytowo-akcyjnej krok po kroku
- Statut spółki komandytowo-akcyjnej i jej firma
Pierwszym etapem powstania spółki komandytowo-akcyjnej jest podpisanie przez założycieli statutu spółki sporządzonego w formie aktu notarialnego, który musi określać co najmniej: firmę i siedzibę spółki, wkłady wnoszone przez każdego komplementariusza i ich wartość, wysokość i sposób zebrania kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy są to akcje imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, nazwiska i imiona albo firmy komplementariuszy, organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, przedmiot działalności spółki oraz czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Obok statutu równie ważna jest umowa założycielska, na którą składa się statut oraz akty związania (oświadczenia akcjonariuszy wyrażające zgodę na zawiązanie spółki, brzmienie statutu, objęcie akcji, a także informacje o osobach obejmujących akcje, w tym ich liczbę i rodzaj).
Zasadnicze decyzje w spółce zapadają w formie uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Część wymaga dodatkowo uzyskania zgody wszystkich lub większości komplementariuszy, na przykład decyzje dotyczą zbycia przedsiębiorstwa, zbycia nieruchomości, podziału zysku, czy rozwiązania spółki. Dlatego przygotowanie tych wszystkich dokumentów i aktów warto powierzyć, lub co najmniej skonsultować z kancelarią podatkowo-prawną. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwisko jednego kub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” lub „S.K.A.”.
- Wkłady i majątek spółki
Kolejnymi krokami są: wniesienie wkładów przez komplementariuszy i akcjonariuszy oraz objęcie przez tych ostatnich odpowiedniej liczby akcji. Wkładem komplementariusza może być prawo własności lub inne prawa, a także świadczenie pracy. Wkłady akcjonariusza mogą być pieniężne i niepieniężne i są przeznaczane na pokrycie kapitału zakładowego spółki. Generalnie komplementariusze i akcjonariusze uczestniczą w zysku proporcjonalnie do wniesionych przez siebie wkładów. Wniesione wkłady stanowią majątek spółki komandytowo-akcyjnej, który wyznacza kwotowy zakres jej odpowiedzialności za zobowiązania.
Zdarza się, że wspólnicy z uwagi na różnorodność co do rodzaju i wysokości wnoszonych wkładów mają kłopot z właściwym ich określeniem i przyporządkowaniem. Do tego wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej ponoszą zróżnicowaną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Dlatego warto umowę założycielską, statut spółki sporządzać w oparciu o doradztwo prawne radcy prawnego lub adwokata. Czynność wniesienia wkładów do spółki warto skonsultować z księgowym lub przekazać do analizy biura rachunkowego. Ujęcie podatkowe tej transakcji może mieć bowiem doniosłe znaczenie w rozliczeniu podatkowym samej spółki jak i każdego ze wspólników.
- Rejestracja spółki komandytowo-akcyjnej w KRS
Ostatnim, aczkolwiek bardzo istotnym, etapem tworzenia spółki komandytowo-akcyjnej jest zarejestrowanie spółki w rejestrze przedsiębiorców (Krajowym Rejestrze Sądowym). Spółka komandytowo-akcyjna powstaje bowiem dopiero z chwilą wpisania do KRS. Zgłoszenie spółki powinno zawierać dane określone ściśle w Kodeksie spółek handlowych i ustawie o KRS. Ewentualne błędy formalne czy nieprawidłowo napisany lub złożony wniosek o wpis spółki, będzie skutkował opóźnieniem w rejestracji. Takie opóźnienia w zależności od szybkości działania referendarza w KRS mogą trwać nawet kilka miesięcy. Spółka w tym czasie nie będzie mogła podejmować żadnych czynności gospodarczych. Powierzenie dokonania zgłoszenia spółki do KRS radcy prawnemu lub adwokatowi zwykle eliminuje nieprawidłowości.
Od 13 października 2019 r., w ramach przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wszystkie spółki prawa handlowego, które podlegają obowiązkowemu wpisowi do KRS, podlegają również obowiązkowemu zgłoszeniu danych dotyczących beneficjentów rzeczywistych do prowadzonego przez Ministra Finansów Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.